علم دینی
آنچه در این پرونده میخوانید دیدگاه صاحب نظران فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه ی دین و علم می باشد.
 
 
 
کد مطلب: 474
رئیس گروه فلسفه فرهنگستان علوم اسلامی قم؛
عقل، ابزار امام خواهی، ولی یابی و هدایت طلبی است
تاریخ انتشار : دوشنبه ۳۱ تير ۱۳۹۲ ساعت ۱۲:۵۲
 
افکار و عقاید فلسفی انسان را به معرفت الهی نمی رساند و در کنار نور امامت است که انسان به راه حقیقی رهنمود می شود. عقل ابزاری برای امام خواهی و امام یابی بوده لذا نباید لحظه ای ارتباط میان حجت باطنی و ظاهری قطع شود.
 
عضو هیئت علمی و رییس گروه فلسفه فرهنگستان علوم اسلامی قم در نشست بخش دانش های قرآن بنیان نمایشگاه بین المللی قرآن گفت: عقل نه نتها ولایت پذیر بوده حتی ابزاری برای امام خواهی، امام یابی و هدایت طلبی است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی قم، حجت الاسلام والمسلمین محمد جعفر حسینیان، رییس گروه فلسفه فرهنگستان علوم اسلامی قم در نشست بخش دانش های قرآن بنیان با موضوع "ولایت پذیری عقل" در سالن شماره ۲ نمایشگاه بین المللی قرآن برگزار شد با اشاره به عمق بحث مطروحه در این نشست گفت: شناخت هویت و ماهیت عقل در قرآن بحثی کاملا فلسفی و عمیق بوده که این موجود خلق شده توسط خدای متعال موجودی است که همه مکاتب عرفانی نسبلت به آن دیدگاه متفاوتی دارند.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: عقل ماهیت فاخر وجودی موجودات عالم است و همه متفکران در خصوص آن سخن به میان آورده اند.

حجت الاسلام والمسلمین حسینیان با اشاره به جایگاه رفیع عقل در دیدگاه روایات و احادیث عنوان کرد: عقل جایگاهی فراتر از چشم، گوش دست، اعضای و جوارح انسان دارد تا جایی که در برخی از روایات ما نقل شده که همه تکالیف انسانی بر عهده این موجود الهی یعنی عقل است.

وی افزود: افکار و عقاید فلسفی انسان را به معرفت الهی نمی رساند و در کنار نور امامت است که انسان به راه حقیقی رهنمود می شود. عقل، ابزاری برای امام خواهی و امام یابی بوده لذا نباید لحظه ای ارتباط میان حجت باطنی و ظاهری قطع شود.

عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم با اشاره به انواع عقل از دیدگاه های مختلف تصریح کرد: عقل قرآنی، عقل فلسفی و عقل فقهی انواع مختلفی دارند که نیازمند تبیین بوده و از این نکته نباید غافل شد که اگر شناخت حقیقی نسبت به عقل نباشد تکلیف برای انسان معنا و مفهوم پیدا نمی کند.

حجت الاسلام والمسلمین حسینیان گفت: در نگاه عرفانی بیشتر امور بر روال عشق، روحیات و حالات انسانی متکی بوده که از دریچه عقل گذر نمی کند.عقل ابزاری است که هر کس از دید و زاویه نگاه خود به آن می نگرد که این ابزار الهی انسان را به راه راست هدایت کرده وبنیان و استدلالی در برابر هدایت های الهی ندارد.

استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: قرآن کریم برای هدایت عقل نازل شده است که همه چیز را تحت پوش قرار می دهد. این عنصر عقل است که ظرفیت هدایت پذیری را برای انسان به درک و فهم قابل باور مبدل می سازد.هویتی عقلانی است که قابلیت هدایت و ولایت پذیری را از جانب خدای متعال دارد و به همین علت است که خداوند در قرآن می فرماید: "فتبارک الله احسن الخالقین"

حجت الاسلام والمسلمین محمد جعفر حسینیان تصریح کرد: گاهی تعلقات و گرایش های انسانی که تحت گرایش های فلسفی ایجاد می شود تبدیل به مراتب عقلانی می شود که به عنوان یکی از موانع بیش روی چراغ هدایت گری عقل است.

وی افزود: انسان با ابزار پیش روی خود نسبت به جهان اطراف خود جست و جو می کند و نسبت به جهان خارج نظر می دهد. خدای فلاسفه از چاچوب نظر خود به دنبال خالق هستی هستند و درنهایت نفس وجودی خود را به عنوان خدا معرفی می کنند. ودر حقیقت خدای که آنها معرفی می کنند پاسخی برای اثبات ناشناخته های اعماق ذهنشان است. همچنین خدایی که عرفا معرفی می کنند از کانال ذهنیشان عبور کرده وهرچه قدر خود را به حقیقت عالم نزدیک کنند به حقیقت خداوند متعال رسیده اند.

حجت الاسلام والمسلمین حسینیان تأکید کرد: عقلی که بخواهد آن طور خدا را که هست و در قرآن به اشاره شده بشناسد باید مزین به چراغ ولایت و نور هدایت الهی شود.

عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم گفت: همچنین عقلی به هدایت می رسد که با خدای عالم ارتباط برقرار کند و از دریچه او به عالم بنگرد این موجود باید خود را در محضر خداوند قرار دهد، فهم دینی را از خود او طلب کند همچون داستان حضرت یوسف (ع) که وقتی برادران وی به نزد پدر آمدند و گفتند: ما یوسف را نیافتیم پدر به آنان گفت: حس یوسف خواهی را در خود تقویت کنید.عقل در یک معنا حس امام خواهی، ولی طلبی و هدایت طلبی است.عقل از چنان جایگاهی برخودار بوده و آغشته به مضامین فطری است که در روز قیامت مورد پرسش قرار می گیرد.

وی تصریح کرد: اگر خداوند برای انسان ها دو حجت باطنی یعنی عقل و حجت بیرونی یعنی پیامبران را قرار داده، ارتباط این دو غیر قابل تفکیک است .در میثاق نامه ای که خداوند با تمام موجودات عالم امضا کرده عقل فطری انسان شکل گرفته این حقیقت پایان ناپذیرخود را با حجت ظاهری الهی و پیامبران پیوند همیشگی داشته باشد.همچنین حقیقت ایمانی زمانی در انسان شکل می گیرد که گرایش دائمی نسبت به حجت ظاهری الهی داشته و از نورانیتی که از جانب وی پرتو افشانی می کند متنعم شود.

رییس گروه فلسفه فرهنگستان علوم اسلامی قم با اشاره به درجات مختلف ایمانی افراد خاطرنشان کرد: برخی از مومنان در زمان پیامبراکرم(ص) با صحبت ایشان ایمان می آوردند و برخی دیگر که از استدلال عقلانی خود دست بر نمی داشتند دنبال معجزه ای از سوی پیامبر بودند. و برخی دیگر مانند ابوجهل معجزات هم نمی توانست مسیر زندگی آنها را تغییر دهد. عقلانیت انسان گرایش به حجت ظاهری دارد همان طور که در ادعیه الهی می خوانیم : خدایا تو را به وسیله تو شناختیم نه از طریق برهان های عقلی.

وی با اشاره به داستان سوره مبارکه کهف عنوان کرد: زمانی که حضرت موسی(ع) به حضرت خضر(ع) رسید برای شناخت ویژگی های عقل ولایت پذیر از حضرت خضر(ع) درخواست کرد تا آنچه که خداوند به عنوان علم در اختیار وی قرار داده است به حضرت موسی(ع) نیز آموزش دهد. لذا حضرت به آن مربی گفت: آیا اجازه می دهی تو را همراهی کنم تا به این وسیله عقل خود را به کمال برسانم.

حجت الاسلام والمسلمین حسینیان تاکید کرد: حضرت خضر از حضرت موسی(ع) درخواست کرد تا اگر می خواهی من را همراهی کنی باید در تو استطاعت شکل بگیرد و صبر پیشه شوی، صبری که سرلوحه تمام اخلاق است و در همه حالات و روحیات فردی که زینت اخلاق را همراه دارد متجلی است.

وی افزود: در حوادث سیاسی کسانی که خود را در برابر رهبری اجتماعی قرار می دهند بر عقل خود تکیه می کنند و آن را بالاتر از امام و شاخص حقیقی می دادند. بلکه ائمه اطهار(ع) از ما می خواهند که در صحت و سقم اشیای خارجی پیرامون خود معرفت داشته و اگر روزی امام فرمود: این سیب را که دو قطعه کرده ام نیمی حرام و نیمی دیگر حلال است انسان بدون چون و چرا بپذیرد.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: همچنین برخی افراد نفس خود در ولایت امام دخالت می دهند همان طور که حضرت خضر(ع) به حضرت موسی(ع) فرمود: چگونه می توانی صبر کنی بر چیزی که احاطه نداری؟

وی افزود: هرچند ولایت پذیری مشکل است ولی حضرت موسی(ع) گفت: اگر نبی، ملک مقرب یا عبد الهی باشی که خدا قلب تو را امتحان کرده باشد در هیچ امری از تو عصیان و سرپیچی نمی کنم.

حجت الاسلام محمد جعفر حسینیان عنوان کرد: عقل ولایت پذیر از استدلال و فهم خود دست برمی دارد و تکیه به ذات و فهم بالاتر می کند.اگر می خواهی به کمال برسی باید دست از پای خود برداری و با پای حضرت خضر(ع) به راه ادامه دهی.

عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم با اشاره به وجود شبهاتی در موضوعات اطاعت بی چون و چرا از ولی تصریح کرد: برخی معتقد هستند که نباید اطاعت کوکورانه کرد و کسانی که بر این پندار باقی بودند هیچ راهی به هدایت نبردند. و انسان اگر می خواهد دست عقل را دراز کند باید از فهم خود عبور نماید.

وی افزود: این شبهات یکی از دستاوردهای زمان مأمون لعنت الله علیه است که نهضت ترجمه علوم فلسفه غرب و عصر یونان را به دامن فرهنگ غنی اسلامی گذاشت.

حجت الاسلام محمد جعفر حسینیان تصریح کرد: حضرت موسی(ع) در مواجهه با حضرت خضر(ع) اگر دچار خطا می شد سریعا توبه می کرد که ما نیز باید در برابر ولی خود علی الدوام در همه حالات و رفتارها توبه گر باشیم.
Share/Save/Bookmark