داخلی صفحه گفتگو ، گفتار آرشيو گفتگو

تاریخ انتشار : دوشنبه ۳۰ شهريور ۱۳۹۴ ساعت ۱۵:۰۶

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی قم، مسئول هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم از افزایش انگیزه مردم از طریق اعتماد، غنی‌سازی محتوا و به‌سازی چرخه تولید، توزیع و بهره‌وری از پیام فرهنگی و تقویت ساختارهای نهادینه شده با محوریت فرهنگ دینی، به عنوان سه عامل تحرک‌بخش به حرکت‌های خودجوش فرهنگی مردمی یاد کرد و به تشریح این عوامل پرداخت.

حجت‌الاسلام و المسلمین علیرضا پیروزمند، مسئول هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم در گفتگو با مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد چگونگی فعال‌سازی و تحرک‌بخشی به حرکت‌های خودجوش فرهنگی مردمی به تشریح سه عامل مؤثر در این رابطه پرداخت و گفت: به منظور شاهد بودن حضور فعالتر مردم در عرصه فرهنگ اولاً باید انگیزه و اعتماد مردم جلب شود؛ ثانیاً باید محتوا و پیام‌های فرهنگی مناسب در اختیار آنان قرار بگیرد و یا زمینه و مسیر مناسبی برای تولید پیام‌های فرهنگی توسط خود آنان ایجاد شود و در مرحله و مرتبه سوم نیز بایستی ساختار فرهنگی به گونه‌ای بازطراحی شود که زمینه رشد فعالیت و تحرک مراکز مردم‌نهاد فرهنگی را بیش از پیش فراهم کند.


اعتماد به مردم انگیزه آنها برای مشارکت فرهنگی تقویت می‌کند

پیروزمند در مورد عامل نخست، یعنی انگیزه و اعتماد مردم گفت: مردم وقتی انگیزه بیشتری پیدا می‌کنند که به آنها اعتماد بشود و احساس کنند که در عین این که حاکمیت نقش حمایتی ایفا می‌کند، اما نمی‌خواهد به واسطه این حمایت در همه جزئیات امر و نهی کند و ورود داشته باشد و دخالت کند.

وی ادامه داد: اگر مردم احساس کنند که برای کوچکترین فعالیت و حرکت باید بازخواست شوند و انواع محاسبات را پس بدهند طبیعی است که استقبال نمی‌کنند و حفظ آزادی خودشان را به این که بخواهند از حمایت‌های حاکمیتی استفاده کنند، ترجیح می‌دهند و بنابراین هر چه این اعتماد بیشتر اتفاق بیفتد، آن مشارکت هم بیشتر خواهد شد.


با حفظ معیارها باید اصل را بر اعتماد گذاشت

مسئول هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم خاطرنشان کرد: نتیجه‌ای که از این نکته حاصل می‌شود این نیست که به هر فعالیتی و یا به هر فرد یا گروهی به یک اندازه می‌شود اعتماد کرد و یا اساساً می‌شود اعتماد کرد؛ ولیکن با حفظ معیارها و ضوابط باید اصل را بر اعتماد گذاشت.


تربیت نسلی فرهیخته و فرهنگ‌ساز اعتماد به مردم در عرصه فعالیت‌های فرهنگی را افزایش خواهد داد

وی راهکار اصولی و درازمدت را در مسئله اعتماد یا عدم اعتماد به فعالیت‌های خودجوش فرهنگی در این دانست که در یک چرخه پیشینی، نسلی فرهیخته و فرهنگ‌ساز تربیت شود که از نظر دانش، مهارت و تجربه از حدی از توانمندی برخوردار باشد که اعتماد به آنها به راحتی بتواند اتفاق بیفتد.


تأثیر تولید و توزیع محتواها و پیام‌های فرهنگی

پیروزمند در مورد دومین عامل، یعنی تولید و در اختیار قرار گرفتن محتوا و پیام فرهنگی، نیز بیان کرد: ما باید به سمتی برویم که چرخه‌ای که بین تولید، توزیع و بهره‌وری از محتوای فرهنگی در کشور می‌تواند وجود داشته باشد بیش از پیش تقویت شود.

وی با تأکید بر نقش نخبگان جامعه و به ویژه حوزه‌های علمیه در این زمینه، گفت: این نخبگان باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرند و در حالی که مطالبه از آنها باید افزایش بیابد بایستی در عین حال حمایت‌های لازم نیز از آنها بشود تا بتوانند پیام‌های فرهنگی و محتواهای فرهنگی مورد نیاز جامعه را به هنگام و با پیش‌بینی‌های لازم ارائه کنند.


نتیجه‌بخشی تولید، در گرو توزیع و بهره‌وری مناسب

مسئول هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم با تأکید بر چرخه مورد نظر خود، نتیجه‌بخش بودن تولید محتواهای فرهنگی را در گرو وجود چرخه‌های بعدی دانست و گفت: تولید محتوا و پیام توسط نخبگان در صورتی نتیجه‌بخش خواهد بود که چرخه‌ها و حلقه‌های توزیع محتوا و بهره‌وری از پیام نیز به درستی شکل گرفته باشد تا آنهایی که زحمت و مرارت تولید پیام‌های فرهنگی دینی را به عهده می‌گیرند نیز انگیزه بیشتری داشته باشند و با مشاهده ثمرات فعالیت خودشان با امیدواری بیشتری این کار را دنبال کنند.


ضرورت بازمهندسی ساختارهای فرهنگی با برجسته‌سازی نقش سازمان‌های مردم‌نهاد

وی در تشریح سومین عاملی که به نظر وی در تحرک‌بخشی به حرکت‌های خودجوش فرهنگی مردمی و رشد فعالیت مراکز مردم‌نهاد فرهنگی مؤثر است، گفت: بازمهندسی ساختارهای فرهنگی باید به گونه‌ای باشد که سازمان‌های مردم‌نهاد نقش بیشتر و برجسته‌تری را بتوانند ایفا کنند.

پیروزمند با اشاره به ظرفیت‌های مهم و تأثیرگذاری که به صورت سنتی و نهادینه شده، درون جامعه ما وجود داشته و دارد، گفت: ما از گذشته‌های دور نهاد وقف و اوقاف را داشته‌ایم، نهاد مسجد و حسینیه‌ها و تکایا را داشته‌ایم و بعد از انقلاب هم نهاد بسیج را تجربه کردیم و اینها امروز همه بسترهای مناسب و پرظرفیتی هستند که می‌توانند محور تجمع افراد و انسان‌ها بشوند.


رفتن به سمت ساختارهای غربی در عرصه فرهنگ؛ یکی از غفلت‌های ما پس از انقلاب

وی با اشاره به یکی از آسیب‌ها در این زمینه گفت: یکی از اشتباهات و یا غفلت‌های بعد از انقلاب این بوده است که ما به جای تقویت این نهادها که ریشه در باورهای دینی مردم دارد و مردم را بر محور فرهنگ اهل بیت(ع) و بر محور ولایت دور هم جمع می‌کند به سراغ شکل‌دهی به ساختارها و نهادهایی رفته‌ایم که عمدتاً در غرب تجربه شده است و خواستیم که در قالب آنها فعالیت‌های فرهنگی را شکل بدهیم یا حضور مردمی را تجربه کنیم و البته آثار و پیامدهای آن را هم دیدیم.

پیروزمند با بیان این که قصد سیاه‌نمایی در مورد ساختارهای مذکور را ندارد، اظهار کرد: نمی‌خواهم بگویم که این ساختارها و نهادها کلا آثار منفی‌ای بر جای گذاشته، اما پیامدهایی ناخوشایند را به بار آورده است که از مهمترین این پیامدها جدا شدن فرهنگ ملی از فرهنگی دینی و اساساً فرهنگ از دین بوده است.

مسئول هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم تأکید کرد: ما در قالب درست تشخیص ندادن و درست طراحی نکردن ساختار فعالیت‌های فرهنگی این تفکیک را تشدید و تقویت کرده‌ایم.


ساختارهای شکل‌گرفته در مدار فرهنگ اهل بیت(ع) محور حضور مردم در حوزه فعالیت‌های فرهنگی باشند

وی با تأکید بر لزوم بازگشت از این مسیر با فعالیت‌هایی با محوریت فرهنگ دینی، گفت: برای این منظور باید ساختارهایی که در مدار فرهنگ اهل بیت(ع) شکل گرفته‌اند محور حضور مردم و محور اثرگذاری در حوزه فعالیت‌های فرهنگی باشند.

پیروزمند با اشاره به برخی دیگر از جنبه‌های ظرفیت‌های نهادینه شده و سنتی فرهنگی، بیان کرد: طبعاً وقتی که از محوریت مسجد صحبت می‌کنیم محوریت روحانیت را به همراه دارد و معنایش این است که توانسته‌ایم روحانیت را بیش از پیش به میدان فعالیت فرهنگی وارد کنیم و همچنین در این فضا می‌توانیم به ظرفیت بسیج و نهادهای مشابه بیش از پیش اهتمام کنیم.

پیروزمند در پایان با اشاره به توصیه مقام معظم رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی در جهت فعال‌سازی و تحرک‌بخشی به حرکت‌های خودجوش فرهنگی مردمی، گفت: اگر شورای عالی بخواهد این دستورالعمل رهبر معظم انقلاب را اجابت و به صورت جدی‌تری پیگیری کند، قاعدتاً باید در محدوده‌ای که عرض کردم ـ یعنی تقویت ساختارهای نهادینه شده، افزایش انگیزه از طریق اعتماد و غنی‌سازی محتوا و به‌سازی چرخه تولید، توزیع و بهره‌وری از پیام فرهنگی ـ ابتکار عمل خود را به نمایش بگذارد تا بتوانیم شاهد حضور مؤثرتر و گسترده‌تر مردم در عرصه فعالیت‌های فرهنگی باشیم.

101