آنچه در این پرونده میخوانید دیدگاه صاحب نظران فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه ی دین و علم می باشد.
کد مطلب: 792
در دانشگاه تبریز برگزار شد؛
بررسی و تحلیل نقطه عطف علوم انسانی با سخنرانی استاد پیروزمند
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۱۱
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم بعد از ظهر دیروز طی گردهمایی در دانشکده علوم انسانی در جمع دانشجویان دانشگاه تبریز و طلاب حوزه علمیه با موضوع «نقطه عطف علوم انسانی» به بررسی چیستی و چگونگی ایجاد تحول در علوم به خصوص در علوم انسانی پرداخت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی قم، به نقل از خبرگزاری دانشجو، حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پیروزمند بعد از ظهر دوشنبه طی گردهمایی در آمفی تئاتر شماره ۳ دانشکده علوم انسانی در جمع دانشجویان دانشگاه تبریز و طلاب حوزه علمیه با موضوع «نقطه عطف علوم انسانی» به بررسی چیستی و چگونگی ایجاد تحول در علوم به خصوص در علوم انسانی پرداخت.
وی افزود: با بررسی سه ضرورت یعنی ضرورت های ملی، جهانی و تاریخی می‌توان دلیل نقطه عطف بودن این زمان را روشن کرد.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با بیان اینکه ضرورت کشور ما پیشرفت اسلامی است، ادامه داد: اگر ما با هیچ کشور دیگری کاری نداشته باشیم و آن ها هم با ما کاری نداشته باشند و اگر به گذشته و تاریخ تحولات دنیای تشیع کاری نداشته باشیم و بخواهیم در حال حاضر زندگی کنیم باز هم موضوع اول ما پیشرفت اسلامی است.
پیروزمند تصریح کرد: پیشرفت اسلامی شامل تربیت اسلامی، نظام سازی اسلامی، فناوری مناسب، سبک زندگی اسلامی و تعاملات مثبت جهانی است.
وی ادامه داد: امروز دست نظامی کارشناسی ما در مدیریت کشور زیر سنگ نظریه پردازان توسعه است که اقتصاد را محور توسعه می‌دانند، البته این بدین معنی نیست که نظریه پردازان توسعه به زمینه های دیگر توجه ندارند، آن ها هم به توسعه همه جانبه و پایدار معتقدند، ولی توسعه ای که نقطه تمرکز آن لذت بردن از دنیاست. در فرهنگ اسلامی این مساله هم مورد توجه است؛ ولی هدف، تعالی انسان است. هرچند برای رسیدن به این تعالی باید از امکانات مالی نیز برخوردار باشند.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با بیان اینکه پیشرفت اسلامی احتیاج به الگوی پیشرفت دارد، تصریح کرد: الگوی پیشرفت یعنی سازوکار حرکت و معادله ای که بتوان به وسیله آن در شرایط مختلف با توجه به اهداف مد نظر، تصمیم گیری کرد.
پیروزمند جدی نگرفتن تحول علمی را دلیل ماندن جامعه در مقدمات الگوی اسلامی و ایرانی دانسته و ادامه داد: الگوی پیشرفت یک دانش نیست برآیند تجمیع پیشرفت همه دانش هاست که یک مقصد را هدف گرفته اند.
وی با تاکید بر اینکه ما اکنون در عصر جهانی شدن زندگی می کنیم، تصریح کرد: باید تعاملات و تحولات جهانی و همچنین جایگاه حرکت اسلامی در فرایند جهانی سازی را درست شناخت تا تجهیزات لازم برای حضور فعال در عرصه جهانی سازی را فراهم کرد.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم ادامه داد: دنیای غرب برای تمدن سازی، در ابتدا مردم را با فرهنگ و عقاید تمدن مد نظر خود آشنا و مانوس کرده و با عوض کردن سبک زندگی مردم باعث شده است که مردم بعد از گذشت مدت زمانی احساس کنند که عقاید و سنت هایشان تغییر کرده و یا باید تغییر کند.
پیروزمند بیان کرد: باید نقش دانش ها به خصوص دانش انسانی و اجتماعی در فرآیند جهانی شدن، چه فرآیند جهانی شدن امروزی و چه فرآیندی که مبتنی بر اسلامی شدن باشد را تبیین کرد. اندیشه اسلامی نه برای انزوای جهانی؛ بلکه برای بسط توحید در عالم است که نیاز به علم، ساختارسازی و تولیدات متناسب دارد.
وی با تاکید بر ضرورت جهانی شدن ادامه داد: برای جهانی شدن نیاز به الگوی جهانی است که باید به وسیله دانش تولید کرد و اگر این الگو نباشد نمی‌توانیم ابتکار عمل در جهانی شدن را در دست بگیریم.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با بیان اینکه ضرورت تاریخی بدین معناست که باید خودمان را در تفکر شیعی و تفکر اسلامی در یک امتداد تاریخی ببینیم، ادامه داد: باید از گذشته، آینده موعودی و زمان حالی که در آن قرار داریم آگاه باشیم. از آن چند نفر بعد از غصب خلافت شروع شده و ادامه پیدا کرده تا اکنون به انقلاب اسلامی رسیده است که نقطه عطف تکامل تاریخی است نه یک پدیده ساده سیاسی.
پیروزمند ادامه داد: نقطه ی اوج تمدن اسلامی دولت اسلامی‌ای است که توسط حضرت ولیعصر (عج) ایجاد خواهد شد و ما می‌توانیم تا زمان ظهورشان، تا جایی که توانمان می‌رسد آن تمدن اسلامی را شبیه سازی کنیم.
وی بیان داشت: با توجه به فرصتی که انقلاب اسلامی در این برهه زمانی بنا به ضرورت های ملی، جهانی و تاریخی ایجاد کرده است، مسئولیت های مهمی متوجه ماست که باعث نقطه عطف بودن این زمان می‌شود.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با اشاره به اینکه قدم اول تحول علمی، بومی سازی علم به خصوص علوم انسانی است، تصریح کرد: اولین حد تغییر که قاعدتا مورد تایید همه، حتی آن هایی که معتقد به اسلامی سازی علوم انسانی نیستند هم هست، این است که باید این علوم در حل مشکلات همین جامعه استفاده شود. پس می توان در این مرحله حتی افرادی که انقلابی نیستند را در میدان های فعالیت شریک قرار داد.
پیروزمند ادامه داد: در قدم دوم باید پذیرفت که بخشی از نظریه های علوم انسانی بر اساس اندیشه دینی قابل تعریف نیست. ما با همه علومی که هستند مشکل نداریم؛ بلکه با بعضی از نظریات که در بعضی از علوم مخالف اندیشه های دینی وجود دارند مشکل داریم که باید آن ها را حذف کرده و جایگزینی برای آن ها ایجاد کنیم.
وی تصریح کرد: در قدم سوم باید توجه داشت که با تجزیه علوم، مشکل علوم انسانی ما حل نخواهد شد؛ چرا که مساله ما، ریشه دار است. بر اساس این نوع علم شناسی که علوم به خصوص علوم انسانی یک حالت پیوسته دارند یعنی علاوه بر علوم مختلف که با هم مرتبط هستند، نظریات درون هر علم، هم عرض و در ارتباط با یکدیگرند. علم نظام مسائل و مبانی دارد که باعث می‌شود برای تحول علمی هندسه علم تغییر کند.
حجتالاسلام پیروزمند با بیان اینکه دین شناسی، علم شناسی و غرب شناسی پیش نیازهای تحول علوم است، ادامه داد: علم تنها تفکرات ذهنی دانشمندان نیست؛ بلکه علم تاثیرگرفته از فرهنگ است. دین نه تنها برای یک فرد؛ بلکه برای جامعه نیز آمده است.
پیروزمند با بیان اینکه دسترسی به طبقه بندی نظریه ها در هر علم، اولین قدم برای عملیاتی کردن تحول علمی است، افزود: ما باید به کل علمی که به آن دسترسی داریم احاطه داشته باشیم و هندسه موجودی علم را ترسیم کنیم و با شناخت نظریه های پیشران بتوانیم با بصیرت کامل، تحول مورد نیاز را ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: نقد منصفانه و عالمانه قدم دوم عملیاتی کردن تحول علمی است. و برای نقد کردن هر علمی باید نقد فلسفه ها و نظریات پیشران آن علم در اولویت قرار داده شود.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با اشاره به اینکه استخراج نظام غایات و نظام مبانی علم و ارزیابی درست آن قدم سوم در تحول علمی است، بیان کرد: بعد از نقد باید وارد یک حرکت ایجابی شویم که در آن، قدم اول، استخراج و تعیین نظام مسائل و غایات علمی است که ما می‌خواهیم ایجاد کنیم. در قدم دوم مبانی جدیدی را به جای مبانی‌ای که نقد کردیم، اتخاذ کنیم.
پیروزمند ادامه داد: قدم سوم در حرکت ایجابی تعیین روش علمی مناسب برای تولید نظریه هایی که بر اساس این مبانی غایات مد نظر را ایجاد می‌کند. روش علمی‌ای که مبتنی بر علم شناسی‌هایی که از نظر ما مورد تشکیک هستند، نباشد.
وی با اشاره به اینکه رسیدن به این بلوغ علمی لازمه ارائه الگوی پیشرفت است، ادامه داد: عملیات تمدن سازی ما باید مبتنی بر یک دانش از پیش طراحی شده اتفاق می افتد.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم متذکر شد: البته این بدین معنی نیست که نظام جمهوری اسلامی بعد از انقلاب در میدان تمدن سازی اسلامی وارد نشده است. نظام اسلامی از بعد انقلاب وارد میدان تمدن سازی شده است ولی تا کنون بیشتر بر اساس باور به یک هدف این کار انجام شده است و باید با گذر زمان تمدن سازی کارشناسانه تر صورت بگیرد.
101
وی افزود: با بررسی سه ضرورت یعنی ضرورت های ملی، جهانی و تاریخی می‌توان دلیل نقطه عطف بودن این زمان را روشن کرد.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با بیان اینکه ضرورت کشور ما پیشرفت اسلامی است، ادامه داد: اگر ما با هیچ کشور دیگری کاری نداشته باشیم و آن ها هم با ما کاری نداشته باشند و اگر به گذشته و تاریخ تحولات دنیای تشیع کاری نداشته باشیم و بخواهیم در حال حاضر زندگی کنیم باز هم موضوع اول ما پیشرفت اسلامی است.
پیروزمند تصریح کرد: پیشرفت اسلامی شامل تربیت اسلامی، نظام سازی اسلامی، فناوری مناسب، سبک زندگی اسلامی و تعاملات مثبت جهانی است.
وی ادامه داد: امروز دست نظامی کارشناسی ما در مدیریت کشور زیر سنگ نظریه پردازان توسعه است که اقتصاد را محور توسعه می‌دانند، البته این بدین معنی نیست که نظریه پردازان توسعه به زمینه های دیگر توجه ندارند، آن ها هم به توسعه همه جانبه و پایدار معتقدند، ولی توسعه ای که نقطه تمرکز آن لذت بردن از دنیاست. در فرهنگ اسلامی این مساله هم مورد توجه است؛ ولی هدف، تعالی انسان است. هرچند برای رسیدن به این تعالی باید از امکانات مالی نیز برخوردار باشند.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با بیان اینکه پیشرفت اسلامی احتیاج به الگوی پیشرفت دارد، تصریح کرد: الگوی پیشرفت یعنی سازوکار حرکت و معادله ای که بتوان به وسیله آن در شرایط مختلف با توجه به اهداف مد نظر، تصمیم گیری کرد.
پیروزمند جدی نگرفتن تحول علمی را دلیل ماندن جامعه در مقدمات الگوی اسلامی و ایرانی دانسته و ادامه داد: الگوی پیشرفت یک دانش نیست برآیند تجمیع پیشرفت همه دانش هاست که یک مقصد را هدف گرفته اند.
وی با تاکید بر اینکه ما اکنون در عصر جهانی شدن زندگی می کنیم، تصریح کرد: باید تعاملات و تحولات جهانی و همچنین جایگاه حرکت اسلامی در فرایند جهانی سازی را درست شناخت تا تجهیزات لازم برای حضور فعال در عرصه جهانی سازی را فراهم کرد.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم ادامه داد: دنیای غرب برای تمدن سازی، در ابتدا مردم را با فرهنگ و عقاید تمدن مد نظر خود آشنا و مانوس کرده و با عوض کردن سبک زندگی مردم باعث شده است که مردم بعد از گذشت مدت زمانی احساس کنند که عقاید و سنت هایشان تغییر کرده و یا باید تغییر کند.
پیروزمند بیان کرد: باید نقش دانش ها به خصوص دانش انسانی و اجتماعی در فرآیند جهانی شدن، چه فرآیند جهانی شدن امروزی و چه فرآیندی که مبتنی بر اسلامی شدن باشد را تبیین کرد. اندیشه اسلامی نه برای انزوای جهانی؛ بلکه برای بسط توحید در عالم است که نیاز به علم، ساختارسازی و تولیدات متناسب دارد.
وی با تاکید بر ضرورت جهانی شدن ادامه داد: برای جهانی شدن نیاز به الگوی جهانی است که باید به وسیله دانش تولید کرد و اگر این الگو نباشد نمی‌توانیم ابتکار عمل در جهانی شدن را در دست بگیریم.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با بیان اینکه ضرورت تاریخی بدین معناست که باید خودمان را در تفکر شیعی و تفکر اسلامی در یک امتداد تاریخی ببینیم، ادامه داد: باید از گذشته، آینده موعودی و زمان حالی که در آن قرار داریم آگاه باشیم. از آن چند نفر بعد از غصب خلافت شروع شده و ادامه پیدا کرده تا اکنون به انقلاب اسلامی رسیده است که نقطه عطف تکامل تاریخی است نه یک پدیده ساده سیاسی.
پیروزمند ادامه داد: نقطه ی اوج تمدن اسلامی دولت اسلامی‌ای است که توسط حضرت ولیعصر (عج) ایجاد خواهد شد و ما می‌توانیم تا زمان ظهورشان، تا جایی که توانمان می‌رسد آن تمدن اسلامی را شبیه سازی کنیم.
وی بیان داشت: با توجه به فرصتی که انقلاب اسلامی در این برهه زمانی بنا به ضرورت های ملی، جهانی و تاریخی ایجاد کرده است، مسئولیت های مهمی متوجه ماست که باعث نقطه عطف بودن این زمان می‌شود.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با اشاره به اینکه قدم اول تحول علمی، بومی سازی علم به خصوص علوم انسانی است، تصریح کرد: اولین حد تغییر که قاعدتا مورد تایید همه، حتی آن هایی که معتقد به اسلامی سازی علوم انسانی نیستند هم هست، این است که باید این علوم در حل مشکلات همین جامعه استفاده شود. پس می توان در این مرحله حتی افرادی که انقلابی نیستند را در میدان های فعالیت شریک قرار داد.
پیروزمند ادامه داد: در قدم دوم باید پذیرفت که بخشی از نظریه های علوم انسانی بر اساس اندیشه دینی قابل تعریف نیست. ما با همه علومی که هستند مشکل نداریم؛ بلکه با بعضی از نظریات که در بعضی از علوم مخالف اندیشه های دینی وجود دارند مشکل داریم که باید آن ها را حذف کرده و جایگزینی برای آن ها ایجاد کنیم.
وی تصریح کرد: در قدم سوم باید توجه داشت که با تجزیه علوم، مشکل علوم انسانی ما حل نخواهد شد؛ چرا که مساله ما، ریشه دار است. بر اساس این نوع علم شناسی که علوم به خصوص علوم انسانی یک حالت پیوسته دارند یعنی علاوه بر علوم مختلف که با هم مرتبط هستند، نظریات درون هر علم، هم عرض و در ارتباط با یکدیگرند. علم نظام مسائل و مبانی دارد که باعث می‌شود برای تحول علمی هندسه علم تغییر کند.
حجتالاسلام پیروزمند با بیان اینکه دین شناسی، علم شناسی و غرب شناسی پیش نیازهای تحول علوم است، ادامه داد: علم تنها تفکرات ذهنی دانشمندان نیست؛ بلکه علم تاثیرگرفته از فرهنگ است. دین نه تنها برای یک فرد؛ بلکه برای جامعه نیز آمده است.
پیروزمند با بیان اینکه دسترسی به طبقه بندی نظریه ها در هر علم، اولین قدم برای عملیاتی کردن تحول علمی است، افزود: ما باید به کل علمی که به آن دسترسی داریم احاطه داشته باشیم و هندسه موجودی علم را ترسیم کنیم و با شناخت نظریه های پیشران بتوانیم با بصیرت کامل، تحول مورد نیاز را ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: نقد منصفانه و عالمانه قدم دوم عملیاتی کردن تحول علمی است. و برای نقد کردن هر علمی باید نقد فلسفه ها و نظریات پیشران آن علم در اولویت قرار داده شود.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم با اشاره به اینکه استخراج نظام غایات و نظام مبانی علم و ارزیابی درست آن قدم سوم در تحول علمی است، بیان کرد: بعد از نقد باید وارد یک حرکت ایجابی شویم که در آن، قدم اول، استخراج و تعیین نظام مسائل و غایات علمی است که ما می‌خواهیم ایجاد کنیم. در قدم دوم مبانی جدیدی را به جای مبانی‌ای که نقد کردیم، اتخاذ کنیم.
پیروزمند ادامه داد: قدم سوم در حرکت ایجابی تعیین روش علمی مناسب برای تولید نظریه هایی که بر اساس این مبانی غایات مد نظر را ایجاد می‌کند. روش علمی‌ای که مبتنی بر علم شناسی‌هایی که از نظر ما مورد تشکیک هستند، نباشد.
وی با اشاره به اینکه رسیدن به این بلوغ علمی لازمه ارائه الگوی پیشرفت است، ادامه داد: عملیات تمدن سازی ما باید مبتنی بر یک دانش از پیش طراحی شده اتفاق می افتد.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم انسانی قم متذکر شد: البته این بدین معنی نیست که نظام جمهوری اسلامی بعد از انقلاب در میدان تمدن سازی اسلامی وارد نشده است. نظام اسلامی از بعد انقلاب وارد میدان تمدن سازی شده است ولی تا کنون بیشتر بر اساس باور به یک هدف این کار انجام شده است و باید با گذر زمان تمدن سازی کارشناسانه تر صورت بگیرد.
101
