در اين نشست كه با همكاري موقوفه ملي علوم انساني و كاخ سفيد برگزار شد خانمها «دكتر افسانه نجمآبادي» و «دكتر منيره جاراد» به بررسي تلاشها و كوششهاي زنان در رسيدن به حقوق خود در كشورهاي مسلمان پرداختند. خانم «دكتر عزيزه الهبري» نيز به عنوان مجري اين برنامه در اين نشست حضور داشت.
نكات قابل توجه در خصوص سخنرانان:
- دكتر افسانه نجم آباديافسانه نجم آبادي از نوادگان آقاي «شيخ هادي نجم آبادي» در سال ۱۳۲۵ در تهران متولد شد. تحصيلات ابتدايي تا متوسط خود را در تهران گذراند. وي رشته فيزيك را در دانشگاه تهران برگزيد. دو سال آخر دوره تحصيلي خود در همين رشته تا مقطع فوق ليسانس در دانشگاه هاوارد سپري و دوره دكتري خود را در رشته جامعه شناسي دانشگاه منچستر انگليس سپري كرد و از پاياننامه خود با عنوان «اصلاحات ارضي و تحولات اجتماعي در ايران» با راهنمايي پروفسور «تئودور شنين» دفاع نمود. وي در طول زندگي زندگي خود، فعاليتهاي اجتماعي و علمي را با هم در آميخت و از هر كدام براي ديگري بهره جست. از دغدغه اصلي وي نقش زنان ايراني در تحولات تاريخ معاصر به خصوص در دوره قاجار و انقلاب مشروطه است. نجم آبادي پس از ۹ سال تدريس در رشته مطالعات زنان در دانشگاه «بارنارد»، از سال ۱۳۸۰ تا كنون به عنوان استاد تاريخ در دانشگاه هاروارد مشغول به تدريس است و علاوه بر دروس تاريخ، مطالعات زنان و تاريخ جنسيت را نيز درس ميدهد وي نيز رئيس كميته برنامه مطالعات زنان و جنسيت اين دانشگاه است. وي در يكي از آثار خود به زبان انگليسي با عنوان «دختران قوچان: جنسيت و خاطره ملي در تاريخ ايران»، سعي نمود به كمبودهاي بسياري از آثار تاريخ معاصر ايران در مورد عوامل ناشناخته و پنهان يا حلقه گمشده بپردازد.
نجم آبادي در اين كتاب بر مبناي شواهد و مدارك تاريخي، فروش دختران قوچان را به عنوان يكي از عوامل اصلي موتور حركت اوليه يا حلقه گمشده انقلاب مشروطه معرفي كرده است. ديگر تأليفات وي عبارتاند از: معايب الرجال، (سوئد ۱۹۹۲م)، زنان شرقي: اسنادي درباره دومين كنگره زنان شرق نشر شيرازه ۱۳۸۴ش و...
از وي مقالاتي تحت عنوان: «زنان در برابر چالشهاي زنان و مدرنيته ايراني» در مجله زنان به چاپ رسيده است. همچنين ايشان به نقد بيش از ۷ كتاب از جمله حجابها و گفتارها از فرزانه ميلاني، دختران ايران از ستاره فرمانفرمايان، ايران بين دو انقلاب از آبراهاميان پرداخته است. وي مدير پروژه «دنياي زنان در عصر قاجار» ميباشد.
حاميان اين پروژه عبارتند از: دانشگاه هاروارد، بنياد سراسري علوم انساني (موقوفه ملي علوم انساني) بنياد آيلكس، بنياد خانوادگي فلورا،افسر فرمانفرماييان.
- خانم دكتر غريره الهبريخانم دكتر غريره الهبري استاد دانشكده حقوق تي سي دانشگاه «ريچموند»، استاد فلسفه، سردبير مجله فلسفه فمينيست «هپپايتا» و بنيانگذار و رئيس انجمن «كرامه» (انجمن وكلاي زن در دفاع از حقوق بشر) در واشنگتن دي سي ميباشد. تحقيقات وي در زمينه حقوق زنان مسلمان به ويژه از ديدگاه جهاني اسلام نسبت به زن و مرد و ازدواج ميباشد. بيشترين تحقيقات و آثار وي در زمينه اسلام و دموكراسي، حقوق زنان مسلمان، حقوق بشر و اسلام است. وي مشاور برنامه مستند «محمد (ص): ميراث يك پيامبر» بود كه در سال ۲۰۰۲ از شبكه پي.بي.اس، يكي از بزرگترين شبكههاي راديويي و تلويزيوني آمريكا پخش شد. وي در كنفرانسهاي مختلفي از جمله «بررسي حقوق زنان در قرآن و احاديث، واشنگتن»، «چالشهاي فراروي زنان مسلمان در آمريكا، پنسيلوانيا» سخنراني كرده است. در ژانويه ۲۰۱۱ اوباما وي را رئيس كميسيون بين المللي آزادي مذهبي ايالات متحده تعيين كرد. غريزه الهبري نوه شيخ توفيق الهبري (۱۹۵۴ ـ ۱۸۶۹) عالم ديني و بنيانگذار اولين انجمن طلايهداران مسلمان ميباشد. نسبت به «ادريس اول» مؤسس سلسله «ادريسيان» در مراكش و بخشي از الجزاير ميرسد.
- منيره چارادمنيره چاراد استاد جامعهشناسي دانشگاه تگزاس در آستين ميباشد. وي در زمينههاي جامعهشناسي سياسي، تاريخ تطبيقي، سياست و جنسيت و خاورميانه حائز جوايز مختلفي شده است. خانم چاراد مدرك كارشناسي ارشد خود را از دانشگاه سوربن پاريس و دكتري خود را از دانشگاه هاروارد كسب كرد. زمينههاي تحقيقات وي بر ساختار دولتها، استعمار، حقوق، شهروندي، و حقوق زنان ميباشد. وي هم اكنون مطالعات خود را در زمينه مفاهيم مدرنيته در گفتمانهاي حقوقي در خاورميانه گسترش داده است.
تا كنون موقوفه ملي علوم انساني ايالات متحده، بنياد ملون، انجمن دانشگاه زنان آمريكا، انجمن مطالعات مغرب عربي آمريكا از تحقيقات وي حمايت مالي كرده اند. كتاب وي با عنوان «دولتها و حقوق زنان: شكل گيري تونس، الجزاير و مراكش پسااستعماري» جوايز متعدد مشهوري را كسب كرد. خانم چاراد هزينه پژوهشي را براي انتشار كتابي در زمينه در «اصلاحات قانون خانواده در مراكش در سال ۲۰۰۴ و تونس در سال ۱۹۵۰ با تمركز ويژه بر تأثيرات اجتماعي قانون اساسي» از موقوفه ملي علوم انساني ايالات متحده دريافت كرد.
٭ ٭ ٭
- تحليل:زنان همواره نقش تأثيرگذاري را در جوامع بشري و به خصوص جوامع اسلامي داشته است.از همان آغاز رسالت پيامبر اسلام (ص) شاهد بودهايم كه زنان چگونه دوشادوش مردان به مبارزه عليه ظلم و بيدادگري پرداختهاند كه سميه اولين شهيده اسلام خود شاهدي به اين مداعا ميباشد. اسلام همواره حامي و پشتيبان حقوق زنان بوده و ميباشد. روند مبارزه زنان در طول تاريخ پرفراز و نشيب اسلام همچنان ادامه يافت تا اينكه به دوران استعمار رسيد. در اين زمان نيز تاريخ اسلام شاهد مبارزات زناني بود كه موتور محرك مبارزه در دوران استعمار بودند. براي مثال ميتوان از زنان ايران، عراق، ليبي، الجزاير، اندونزي و... نام برد. تاريخ هيچ گاه موضع زنان ايراني در دربار قاجار در حمايت از فتواي تاريخي ميرزاي شيرازي و تحريم تنباكو در مخالفت با قرارداد رژي و نيز قيام و تحصن زنان در مسجد گوهرشاد در مخالفت با كشف حجاب فراموش نميكند. در دورههاي اخير نيز شاهد حضور پرشور زنان مسلمان ايراني در انقلاب اسلامي بودهايم. در ليبي حضور چشمگير زنان در حمايت از عمر مختار و مبارزه با استعمارگري ايتاليا از افتخارات تاريخي اين كشور است.
يكي از موضوعاتي كه همه صاحب نظران و نويسندگان تاريخ انقلاب الجزاير آن متفق القول هستند، اهميت و نقش زنان مسلمان در پيروزي آن ميباشد. زنان الجزاير در انقلاب و قيام رهايي بخش، به حكم وظيفه ديني و ميهني خود همدوش و هماهنگ با مردان الجزاير جنگيدند و نام خويش را در تاريخ ملل مسلمان جاودانه ساختند.
امروزه نيز شاهد آن هستيم كه زنان مسلمان منطقه به خصوص آنهايي كه در كشورهاي مصر، ليبي، بحرين، تونس و يمن زندگي ميكنند، چگونه دوشادوش مردان براي ساقط كردن نظامهاي ديكتاتوري خود در صحنه حضور پيدا كردهاند. حضور زنان مسلمان در اعتراضات نشان ميدهد كه آنها خواهان رهايي از محدوديتهاي ماترياليست غربي بوده و اين اعتراضات به خاطر رهايي از دست حاكمان ديكتاتور مآب و وابسته به غرب ميباشد. در بحرين، تعداد زيادي از زنان مسلمان با پوشيدن حجاب اسلامي، به خيابانها آمدند و براي سرنگوني حكومت آل خليفه فرياد زدند. بيداري اسلامي زنان مسلمان بحريني نشان دهنده آگاهي اين آنان از نقش حياتي و تأثيرگذار خود در اصلاح جامعه است.
خانم «غاده الغربي» از مبارزان تونس درباره هدف از قيام گفت: «قيام اخير ما نتيجه ستمهايي است كه حكام سابق تونس به ملت روا ميداشتند... دين اسلام به نحو احسن زن را تكريم كرد، اما انسان از تعاليم ديني خارج شد و در نتيجهي اين خروج ما وارد صحنههاي سياسي و اجتماعي شديم تا نقش واقعي زن را نشان دهيم.»
- غرب و زنان مسلمانيكي از مهمترين محورهاي تلاش غرب براي ايجاد تغييرات فرهنگي در خاورميانه، بلكه در جهان اسلام، تغيير در وضعيت زنان مسلمان (با طرح شعار آزادي زنان مسلمان) ميباشد. غربيها به درستي دريافتهاند كه در صورت موفقيت در ايجاد تحول در وضعيت زنان جوامع اسلامي ـ به سبك غربي ـ بزرگترين دژ مقاومت جهان اسلام را تصرف خواهند كرد، زيرا زن نقش كليدي، محوري و نمادين در جامعه اسلامي دارد و ميزان حاكميت ارزشهاي اسلامي را ميتوان با ارزيابي وضعيت زنان دريافت. غرب با شگرد جديد جهاني سازي، نظم نوين جهاني، دهكده جهاني و... از طريق تحميل كنوانسيونهاي بين المللي چون حقوق بشر، حقوق كودك، رفع تبعيض از زنان و... به جنگ نرم ضد فرهنگ اسلامي و در مواردي جنگ سخت و اشغالگري مجدد كشورهاي مسلمان پرداخته است.
غرب همواره در تلاش بوده تا عناصر خود باخته به غرب را از سرزمينهاي اسلامي به خود جذب كند و آنها را در روند جاسوسي آكادميكي و زول حكومتهاي اسلامي به كار برد. غرب هيچ گاه و هرگز دست از اهداف خود بر نخواهد داشت و تلاشهاي خود در خصوص ضربه زدن به پيكره جامعه اسلامي و به خصوص زنان را ادامه خواهد داد.