داخلی صفحه گفتگو ، گفتار آرشيو خبر

تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۳ تير ۱۳۹۲ ساعت ۱۳:۰۴

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی قم، کتاب «استمرار انقلاب به كدام روایت؟» اثر حجت الاسلام مصطفی جمالی کارشناس فرهنگی و عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی توسط انتشارات فجر ولایت منتشر گردید.


این کتاب به دنبال جریان شناسی فكری و ارزیابی جامع و کامل آنها در جامعه کنونی نیست. بلکه در این کتاب به جای جریان شناسی، به شناسایی گفتمان های کلان جریان ها و گفتمان هایی پرداخته می‌شود که مدعی پاسخ‌گویی به مسائل و مشکلات می‌باشند که پاسخ های آنها در واقع آشكارا یا پنهان از یك دسته پیش فرض‌ ها و اصول موضوع های خاص نشأت می گیرد و در نهایت ایده ها و آرمان هایی را مد نظر دارند و یك منظومه فكری را شكل می دهند. قبل از ‌ورود به تبیین این گفتمان های فكری و شاخصه های آن ذكر پنج نكته لازم است:


1: معیار این گفتمان شناسی ـ با توجه به اینکه موج جهانی تجدد تمامی کشورها و به ویژه کشورهای اسلامی را در نوردیده است ـ نسبت این گفتمان‌ها با جریان تجدد می باشد.


2: این رویكردهای فكری، در بین اندیشمندان مسلمان ـ از اندیشمندان ایرانی گرفته تا عالمان و متفكران جهان عرب و شبه قاره ـ مطرح بوده و می باشد و البته بروز و ظهور این رویكردهای فكری در فرهنگ معاصر ایران بسیار قوی تر است.


3: این نوع دسته بندی جنبه نظری دارد.


4: این گفتمان های فكری هر چند از خاستگاه های فرهنگی و پایه های فكری متفاوت برخوردارند، اما عملاً در یك بستر اجتماعی و در رویارویی یا داد و ستد با یكدیگر، رشد و تعین یافته اند و عمدتاً این چهار جریان فكری در مواجهه با حضور فرهنگ جدید غرب در جهان اسلام شكل گرفته اند.


5: این چهار گفتمان، تنها در جامعه ایران ما مصداق ندارد، بلكه می توان در بررسی گفتمان های مطرح در جهان اسلام و حتی در جوامع پیرامونی دنیای مدرن (متناسب با فرهنگ و عقاید دینی و ملی هر جامعه) وجود این چهار گفتمان را مشاهده كرد.


بر این اساس، «گفتمان سنت گرایی» عمدتاً به تقابل و واكنش منفی با این پدیده پرداخت؛ «گفتمان تجددگرایی» با قبول این پدیده با رویكردی مثبت و با دلدادگی تمام، تنها راه فرا رو را آن راه طی شده می داند. «گفتمان تجدد گرایی اسلامی» با نگاهی تجزیه نگر به استقبال وجوه مثبت این پدیده رفته و درصدد جمع بین اسلام و تجدد بوده است و در بعضی از حوزه های علوم، اسلامی سازی و در بعضی دیگر بومی سازی را در دستور كار خود قرار داده است.


گفتمان «تمدن گرایی اسلامی» كه به ظاهر دیرتر از جریانات پیشین اعلام موجودیت كرده است، در بسیاری از كشورهای اسلامی در چند دهه اخیر و به‌ ویژه با ظهور انقلاب اسلامی و نظریه سیاسی جمهوری اسلامی مطرح گردیده است.


تمدن گرایی اسلامی معتقد به ساخت تمدن اسلامی با تمام لوازم تمدنی خود اعم از «علوم، ساختارها و محصولات» تمدنی بر پایه معارف و اصول دینی است. از این‌رو هر چند در دوران گذار ضرورتاً بر اساس الگویی گزینشی ناگزیر به اخذ و تعامل با تمدن مادی است، ولی به سمت ساخت تمدن اسلامی حركت می كند.


معرفی اجمالی این کتاب به این چهار گفتمان فكری پرداخته و اجمالاً شاخص های شناسایی هر یك را بیان كرده و در آخر، با نقد سه رویكرد اول، به تبیین گفتمان چهارم (تمدن گرایی اسلامی) پرداخته است.