در اين نوشتار، رابطه عدالت و پيشرفت، با رويکردی نو مورد ملاحظه قرار گرفته است. در گام نخست، «عدالت»، به «تناسبات دست¬يابی به کمال» تعبير شده و تصريح می¬شود که هيچ عرصه¬¬ای از جامعه نمی¬تواند فارغ از کمال باشد و از¬اين¬رو، نمی¬تواند جدا از تناسبات عدالت تحليل گردد. از سوی ديگر، با توجه به اين¬که مفهوم «پيشرفت الهی» هم، به حرکت همه¬جانبة جامعه در مسير کمال می¬انديشد، در نتيجه، رابطه نزديک و تنگاتنگ دو مقوله عدالت و پيشرفت اسلامی واکاوی می¬گردد و مشخص می¬شود که در اين بين، عدالت اسلامی، ساختاری برای پيشرفت اسلامی است که چارچوب و ساز و کار تحقق آن را تهيه می¬کند. در واقع، عدالت، واسطه تحققِ يک غايت و ارزشِ محوری است که همان پيشرفت وگسترشِ عبوديت در نظام اجتماعی می¬باشد.