فرهنگستان علوم اسلامی قم - هفته بزرگداشت جهاد علمی استاد حسینی

گزارش روز اول نشست های علمی در سالگرد علامه حسینی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی به مناسب سالگرد ارتحال علامه سید منیرالدین حسینی، سلسله نشست هایی برگزار گردید که گزارش روز اول این بزرگداشت ارائه می گردد:

***

ارائه های روز اول:
حجة الاسلام و المسلمین حسینیان:

موضوع: کلیات روش تحقیق در اندیشه استاد حسینی

پیش فرض های تحقیق استاد حسینی: ۱. جریان همه جانبه دین در عینیت. که این خود یک پیش فرض اعتقادی دارد و آن جامعیت و حاکمیت و حداکثری بودن دین است. اولین دستاورد این نگاه، هماهنگ سازی امور مختلف بر محور دین است اینجا ضرورت منطق مطرح می شود. ۲. پیش فرض دوم: مفاهیم و واژه های سازه ای و مهندسی تولید شده توسط استاد در روش تحقیقشان. ۳. پیش فرض سوم: منطق عام شدن که حرکت و شدن ذیل این منطق طرح شده

ویژگی روش تحقیق استاد:
مابه الاشتراک: مراد همان مراحلی است که دیگران نیز در تحقیق، ملزم به بکارگیری اند مانند: روش تحقیق کتابخانه ای، نظری و میدانی
مابه الاختلاف: توجه به روش و مکانیزم فلسفی فلسفه نظام ولایت در تحلیل واژه ها و مبانی. که در روش تحقیق استاد قاعده ولایت، تولی و تصرف مبنا است.
مابه الامتیاز: فرهنگ تحقیق، فرهنگ حاکم بر هستی شناسی تحقیق است.فرهنگ، اولین لایه پیدایش یک تحقیق است و یک مفهوم تحت تاثیر فرهنگ و جهت گیری ها و موضع گیری های اجتماعی شکل می گیرد.

ارائه حجة الاسلام سیدحمید طباطبائی:

موضوع: روش تحقیق در تربیت اسلامی از منظر استاد حسینی

سه رویکرد کلی نسبت به تربیت وجود دارد: ۱. اجرایی ۲. علمی و نظری ۳. فقه و فرهنگ
دغدغه استاد حسینی در بحث تربیت چیست؟ به طور کلی دغدغه استاد سرپرستی موضوعات اسلامی است که در حال تغییر و حرکت اند.
ملاک برای فهم اینکه حرکت به سمت اسلامی شدن است این است که باید همه این سه رویکرد اسلامی باشد. یعنی هم تعبد لازم است و هم تقنین لازم است و هم کارآیی و تفاهم لازم است. اسم این ملاک اعتبار را استاد حجیت گذاشته اند یعنی فقیه، متخصص و تجربه البته با محوریت وحی.
سرپرستی با این ملاک اعتبار از کجا شروع می شود؟
۱. در مرحله نخست از فرهنگ. یعنی در قدم اول فرهنگ حاکم و خطوط کلی حاکم در تربیت را استخراج می کنیم
۲. در مرحله بعد فلسفه و شناخت مطلوب است. یعنی تعریفی از تربیت ارائه کرده و شکل مطلوبی از آن ارائه می شود.
۳. مرحله سوم یک مدل اجرایی است
سرپرستی در سه لایه توسعه ، ساختار و کارآیی انجام می شود.

ارائه دکتر حامد یزدانی:

موضوع: پرسشهای پیش روی ریاضیات مبتنی بر اندیشه استاد حسینی

علوم انسانی و اجتماعی هم برای تحلیل و پیش بینی وقایع نیازمند ریاضیات است. اما از انجا که خاستگاه توسعه ریاضیات در علوم مدرن، علوم طبیعی بوده اند ورود ریاضیات از این عرصه اسیب های نگرشی و ارزشی را به علوم انسانی وارد کرده است تا جایی که منتهی نقدهایی به برخوردهای ریاضی وار در علوم انسانی گشته است. مراجعه از ریاضیات از منظر علوم انسانی اجتماعی به صورت ابتدایی و فارغ از علوم طبیعی و پرسش‌های بنیادی دوباره از آن شاید مسیر جدیدی برای پاسخهای ریاضی بگشاید. به جای دغدغه سلطه بر طبیعت، هدایت و سرپرستی ـ و نه سلطه بر ـ جامعه انسانی شاید رویکرد جدیدی را در ریاضیات پیش آورد تا جایی که نقدهای وارده را نیز پاسخ‌گو باشد. اما این سوالات چه باید باشد و کدام فلسفه ریاضی ـ شهودی، تجربی و اکسیومیستیک ـ توانایی پاسخ به آنها را دارد یا اساسا این سوالات باید ورای این دستگاه ها تعریف شود؟
متن پیش¬رو، گزارشی است از گفتگوی مرحوم استاد سید منیرالدین حسینی(ره) و جناب دکتر محمود بینامطلق که در سال ۱۳۶۴ در محل فرهنگستان علوم اسلامی قم برگزار شده است. در این گفتگو، استاد حسینی به فراخور دغدغه‌های خود در رسیدن به طرح تنظیم امور مسلمین پرسش‌هایی را از استاد بینامطلق طرح کرده و ایشان نیز پاسخ‌هایی می‌دهند. شاید مهم‌ترین دستاورد این جلسه به زعم نگارنده پرسش‌هایی است که در پایان طرح می‌شود و راه را برای پژوهش و گفتگوهای بیشتر هموار می‌کند. استاد حسینی این دغدغه‌ها و پاسخ به این پرسش‌ها را تا آخرین سال‌های عمر خویش حفظ کردند.
پرسش¬های پیش روی ریاضیات
بر اساس تعریف و معیار ارائه شده سوالات متعددی پیش رو ریاضیات قرار می‌گیرد. این سوالات در چند بخش قابل دست بندی است:

۱. سؤال از تعریف ریاضیات: تعریفی از ریاضی که جامع و مانع باشد و همه نگرش‌های فلسفی را بپوشاند چیست؟ تفاوت ریاضی از غیر ریاضی چیست؟ با توجه به قدرت محاسبه بشر و تأمل او در امور آیا می‌توان هرگونه حساب دقیقی را ریاضی نامید؟

۲. سوال از موضوع ریاضیات و امکان تغییر آن: آیا می‌توان به جای شئ و تعلق شیئ به یکدیگر، کیفیت (کیفیت اَعَم از شئ خارجی یا رابطه انسانی) و تعلق کیفیت به یکدیگر را گذاشت؟ همان طور که ریاضیات در دوره ای فقط به کم ثابت شامل کم منفصل و متصل می‌پرداخت و سپس در دوره ای موضوع آن به کم متغیر تغییر کرد به همان شکل موضوع ریاضیات کنونی از کم متغیر به کم متغیر انسانی تغییر کند؟ در این دو حالت چگونه (ریاضیات قدیم و جدید) مفهوم ریاضی حفظ می‌شود و همچنان کمیت‌ها و دستگاه سازگار تشخیص داده می‌شود؟ آیا تکیه بر نسبیت¬های ریاضی، تکیه بر آثار اشیاء است و این یعنی اصل شدن قدرت کارایی عینی عملی خارجی؟ در این صورت افزایش قدرت عملکرد با جهت گیری و شکلی خاص نیاز به محاسبه دارد یا نه؟ آیا در این محاسبات برای عملکرد جدید نیاز به وارد کردن خصوصیت جدید است یا نه؟ اگر نظام ارزشی و نیازهای یک جامعه غیر از سیر کنونی بشر باشد آیا نباید متناسب با این نظام و نیازهای جدید محاسبات جدیدی ایجاد شود؟ به بیان دیگر آیا محاسبات مثلا مربوط به اقتصاد جامعه اسلامی با جهان مدل‌های موجود امکان پذیر است یا اینکه نیازمند مدل‌های دیگری هستیم و این مدل دیگر آیا نیازمند ریاضیات جدید نیست؟

۳. سوال از معیار صحت ریاضیات: منظور از سازگاری در دستگاه ریاضی چیست؟ آیا شرط قدرت عملکرد و پیشگویی و قدرت ارائه مدل برای عینیت اضافه بر روش قیاسی است یا برخاسته از آن است؟ آیا هماهنگی عینیت با ذهنیت معیار صحت دستگاه‌های ریاضی است؟ اگر در یک طرف دلیل امکان شئ، وقوع باشد و در طرف دیگر برهان نظری و این دو متعارض با هم باشند و هر کدام از اینها منجر به یک جزم شود آیا منطقی هست که بتواند این تعارض را حل کند؟