حجت الاسلام پیروزمند؛
حوزه علمیه و اقامه اجتماعی اسلام در مقیاس جهانی
30 دی 1395 ساعت 19:57
امام خمینی از سنت قبلی حوزه است، ولی نظر ایشان بر این بود که اجتهاد مصطلح حوزه کافی نیست. الان رهبری انقلاب در شرائطی پیچیده تر انقلاب را به خوبی هدایت کرده است، ایشان نیز تاکید جدی بر تحول حوزه دارند.
باید حوزه انقلابی را جدی بگیریم. دفاع سیاسی کورکورانه، انقلابی گری نیست. حوزه انقلابی باید به دنبال اقامه اجتماعی درمقیاس جهانی باشد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی قم، حجت الاسلام و المسلمین پیروزمند، عضو هیات علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم با حضور در برنامه زاویه که به صورت زنده از شبکه 4 پخش شد دیدگاه های خود را در مورد فضای فعلی حوزه و آینده آن ارائه دادند. در این برنامه حجت الاسلام و المسلین نواب ریاست دانشگاه ادیان و مذاهب نیز حاضر بودند. متن حاضر بخشی از صحبت های استاد پیروزمند دراین برنامه می باشد.
***
استاد پیرزمند با بیان اینکه حوزه های علمیه با توجه به مقتضیات زمان و بنا به تاکید بزرگان باید در مسیر تحول قرار بگیرد، رویکردهای سه گانه ای را در این زمینه بر شمردند:« تحول خواهی در حوزه به سه شکل دیده می شود:
- یک نوع تحول خواهی، عبارت است از تکمیل ظرفیت دانشی حوزه در مقیاسی که قبلا کار شده است، که در این مدل فرد مقیاس مطالعه است و افراد را با نگاه اسلامی پرورش میدهد. این جریان در همین محور پیش رفته است. و تلاش مسمتمر بدون رکودی داشته است.
- نگاه دوم، نسبت به نگاه اول پیشروی دارند که البته پسندیده نیست. جریانی که ولو اقلیت هستند، خواسته اند حوزه را با تماس با سطوح دانشی جدید قرار بدهند. کم کم به نوعی بازنگری تحول خواهانه و البته نه از نوع مثبت آن، پرداخته اند.
جریانی که ادبیات علمی آنها منفعل از ادبیات غربی است. مفاهیم لیبرال دموکراسی آنها را تحت تاثیر قرار داده است.این جریان کمبودها را در به روز کردن حوزه با مباحث غربی می بیند و بلکه اعتقاد دارد باید اندوخته ی گذشته را با دانش جدید بازنگری کنیم. البته نگاه آنها رو به جلو و خیر خواهانه است لکن راهی که برگزیده اند ناصواب است. مقیاس کار را خوب در نظر گرفته اند ولی رویکرد خوبی ندارند.
- نگاه سوم جوهره حرکت گذشته حوزه های علمیه را حفظ میکند ولی دنبال تغییرات قاعده مند است. به طور مثال نظرات جدیدی که حضرت امام خمینی (ره) نسبت به علمای سلف حوزه و بزرگان داشته اند کاملا قاعده مند و در چارجوب سیره علمای حوزه بوده است؛ یعنی همان فقه جواهری، که در عین حال باید توانمد شود. رو به جلو حرکت کردن منافاتی با حفظ میراث گذشته ندارد.»
این اندیشمند حوزی تاکید کرد که در تحولات، نباید انتظارات نابجا داشت و با اشاره به تحولات تاریخی گذشته بیان داشت:« لازم به ذکر است که تحولات دانشی در حال شکل گیری است با توجه به اینکه در علوم غیر حوزوی هم مگر چقدر نقطه تحول داشته ایم. این روند در حال شکل گیری است و هنوز به اجماعی نرسیده است.»
حجت الاسلام والمسلمین پیروزمند با برشمردن جایگاه بلند انقلاب اسلامی در تاریخ اسلام و تشیع، نقش حوزه های علمیه را در تناسب با این رویکرد مد نظر گرفته و افزود:« نکته ای که الان باعث گفتگوهایی با این موضوع شده است و باید به آن بیشتر پرداخته شود، اتفاقی است که بعد از انقلاب اسلامی رخ داده است. مقیاس نیازمندی به دین و حوزه در فضای جدیدی وارد شده و جهشی اتفاق افتاده است. در حوزه سنتی ما، مقیاس مطالعه و تاثیر گذاری فرد بوده است. در عین حالی که آن سطح مهمی است، سطح گسترده تر و پیچیده تر، نگاه به دین از مقیاس سرپرستی جامعه و حضور جهانی است؛ یعنی به برکت انقلاب اسلامی و همراهی مردمی، تفکر اسلامی در مقابل نظام لیبرال دموکراسی مطرح شده است، نظامی که صدها سال جلوتر است و ده ها هزار نفر-ساعت متفکران و میلیاردها دلار بیشتر از ما در آن هزینه شده است.»
این اندیشمند علوم اسلامی در ادامه با توجه به توانمندی های حوزه و کارهای مهمی که تا کنون در طول سالیان متمادی اتفاق افتاده است، افزود:« حوزه در مقابل تمدن غرب مقاومت خوبی داشته، ولی کافی نبوده است. ارتباطات حوزوی، حضور در مجامع جهانی بسیار قابل توجه و اثر گذار است. انقلاب اسلامی برد جهانی تفکر شیعی را به صورت جهشی چشم گیر افزایش داده است. غرب در شناخت تفکر شیعی و هم در مقابله با آن به انفعال افتاده است. مجموعه حوزه کمک کرده اند هم در ایجاد انقلاب اسلامی شیعی و هم در تدوام و بقاء آن، لکن اگر کاستی هایی که الان داریم را جدی نگیریم، بیش از الان عقب خواهیم ماند. سنت ریشه دار حوزه برای پاسخگویی توانمندی دارد، اما به دلیل موانع داخلی و عدم تفاهم از زمان خود عقب است. امام خمینی از سنت قبلی حوزه است، ولی نظر ایشان بر این بود که اجتهاد مصطلح حوزه کافی نیست. الان رهبری انقلاب در شرائطی پیچیده تر انقلاب را به خوبی هدایت کرده است، ایشان نیز تاکید جدی بر تحول حوزه دارند. حوزه علمیه توانسته جامعه شیعی را به حدی تغذیه کند که در مقابل سایر تفکرات جهانی پا پس نکشیده است، البته نقطه ضعف هم در همین جاست که حوزه علمیه و افراد قله حوزه باید در این سطح ارزیابی شوند و با پذیرش مسئولیت علمی در این سطح عیار آنها مشخص شود.»
استاد علیرضا پیروزمند در ادامه به بحث رابطه حوزه و انقلاب اشاره کرده و با طرح این سوال که فکر شیعه وقتی وارد حوزه جهانی سازی می شود چه الزامات دانشی را ایجاد میکند که عقبه علمی را فراهم آورد؟! به تبیین حوزه انقلابی پرداخت: « بحث بسیار مهمی که بیشتر باید به آن پرداخته شود، «حوزه انقلابی» است. جریان قله هایی که باید اتفاق بیافتد آنهایی هستند که شجاعت و مسئولیت پذیری دینی در دنیای معاصر را داشته باشند. »
در پایان این برنامه تلویزیونی، عضو هیات علمی فرهنگستان علوم اسلامی اصلی ترین باید های آینده حوزه در قبال انقلاب را اینگونه بیان کرد: « باید حوزه انقلابی را جدی بگیریم. دفاع سیاسی کورکورانه، انقلابی گری نیست. حوزه انقلابی باید به دنبال اقامه اجتماعی درمقیاس جهانی باشد. حوزه علمیه باید مسائل تمدن سازی اسلامی را در دنیا پاسخگو باشد. فقه -در تکامل خود- و دستگاه عقلانی برای تمدن سازی آماده شوند و باید دانش اخلاقی متناسب با حکومت جهانی توسط حوزه های علمیه تحقق پیدا کند.»
کد مطلب: 746
آدرس مطلب: https://www.foeq.ir/vdcakin0149ny.5k4.html
فرهنگستان علوم اسلامی قم https://www.foeq.ir